'De stille epidemie van nepnieuws en manipulatie'

Column Boomteelt Peter Bontekoe 22 sep 2025 om 11:00uur

Over stikstof en ammoniak wordt in Nederland volop gediscussieerd. Wetenschappers en beleidsmakers zoeken naar oplossingen die zowel de natuur als de boeren ten goede komen. Maar eerlijk is eerlijk: onze basiskennis is nog altijd vrij smal. Pas wanneer we maatregelen ontwikkelen die aantoonbaar werken en zelfs exportwaardig zijn, kunnen we spreken van een echte win-winsituatie. Als agrarisch gidsland moeten we daarmee veel constructiever aan de slag.

%27De+stille+epidemie+van+nepnieuws+en+manipulatie%27

Dat neemt niet weg dat boeren in de afgelopen decennia al flinke stappen hebben gezet. Sinds de jaren negentig is de uitstoot fors gedaald. In dat licht zou een pas op de plaats geen overbodige luxe zijn. Zeker nu de veestapel snel krimpt. Gun ons tijd voor goede ontwikkelingen, zodat we het kind niet met het badwater hoeven weg te gooien. Maar zo’n nuchtere benadering vraagt om politici met een rechte rug. En precies daaraan ontbreekt het vaak. Te veel leiders laten zich leiden door de waan van sociale media.

Daar schuilt een groter probleem. Steeds vaker worden halve waarheden en leugens als feiten gepresenteerd. Het algoritme-circus van Google, Meta, TikTok en Microsoft versterkt onderbuikgevoelens en beloont polarisatie. Grote groepen mensen lopen daardoor achter misinformatie aan. We zien hoe extremisme wordt gevoed, hoe jongeren opgroeien in een digitale wereld waarin waarheid en leugens nauwelijks meer te onderscheiden zijn.

De Franse president Emmanuel Macron denkt hardop na over een Europees verbod op sociale media voor jongeren onder de 15 jaar. Of dat helpt, valt te betwijfelen. De stille epidemie van nepnieuws en manipulatie woekert immers al. Het vergiftigt ons publieke debat, jaagt kwetsbare jongeren in de problemen en zet de journalistiek onder druk. Waar feiten ooit de basis waren, verkopen leugens tegenwoordig beter. En precies dat maakt het verdienmodel van de sociale media zo gevaarlijk.

Te veel leiders laten zich leiden door de waan van sociale media

Peter Bontekoe, boomkweker in Boskoop (ZH)

Ik luister vaak naar de boeiende Amerika Podcast van Bernard Hammelburg en correspondent Jan Postma. Hun scherpe analyses laten zien hoe kwetsbaar zelfs een democratie als de Verenigde Staten is. Als journalisten al het risico lopen om niet meer goed hun werk te kunnen doen omdat hun boodschap een president niet zint, hoe vrij is de pers dan nog?

Nepnieuws is geen randverschijnsel meer. Het is een epidemie die langzaam maar zeker onze samenleving steeds meer ondermijnt.