'Selectief shoppen uit eigen onderzoek'

Column Bollenteelt Hester Maij 18 feb 2025 om 11:00uur

Het tv-programma Pointer onderzocht in zijn uitzending over 'Zorgen over bestrijdingsmiddelen in de lelieteelt' op 12 december frambozen van een bewoner die naast een lelieveld woont. Ze durfde haar frambozen niet te eten uit angst voor residu van bestrijdingsmiddelen. De uitslag van het laboratorium was klip-en-klaar. De frambozen waren vrij van welke middelen dan ook.

%27Selectief+shoppen+uit+eigen+onderzoek%27

Op de website van Pointer vind je deze uitslag niet terug. Daarvoor moet je de laatste drie minuten van het programma bekijken. De angst van de bewoner daarentegen wel. Die staat breed uitgemeten bij de aankondiging van het programma. Een dag voor de uitzending werd ik gebeld. Maar mijn interview over het sectorstandpunt werd geschrapt. De uitzending zou anders te lang worden.

Het gebruik en selectief shoppen uit eigen onderzoeken door media en ngo's om hun eigen ideologische boodschap kracht bij te zetten en beleidsmakers te beïnvloeden, lijkt een trend te worden. Neem de vereniging Meten=Weten die beweert dat landbouwgif overal als een deken in Natura 2000-gebieden en rond woonwijken hangt. Hun onderzoek Schone Sier toonde gewasbeschermingsmiddelen aan op eikenbladeren, maar ook stoffen als Deet en een middel dat onder andere in deodorant zit.

Toch krijgt vooral de landbouw de schuld. Hiermee wil ik de uitslag niet per se bagatelliseren, maar wel vraagtekens zetten bij de wijzende vinger naar de landbouw en de betrouwbaarheid van de inname van de monsters. Daarnaast is de nuance over het nut van gewasbeschermingsmiddelen al helemaal ver te zoeken.

De angst van de bewoner werd breed uitgemeten bij de aankondiging van het programma

Hester Maij, voorzitter KAVB

Het onderzoek van Meten=Weten werd bovendien mede mogelijk gemaakt door een donatie van onder andere Urgenda. Dat is dezelfde organisatie die bewoners actief steunt in een rechtszaak tegen de lelieteler uit het item van Pointer. Hoe onafhankelijk is het dan nog?

Dit betekent overigens niet dat zorgen over gewasbeschermingsmiddelen moeten worden genegeerd. Transparantie is belangrijk, maar dat geldt ook voor onderzoeksrapportages. Daarom mijn oproep aan beleidsmakers en overheden: beoordeel onderzoek kritisch en stel richtlijnen op voor hoe onderzoeksresultaten gebruikt mogen worden in beleid.

Investeer verder in meer onafhankelijke monitoring met objectieve metingen om milieu-impact eerlijk vast te stellen. Ga in dialoog met de sector en betrek boeren en telers actief in het gesprek over gewasbeschermingsmiddelen. Praten met werkt beter dan praten over. Het is hoog tijd om de nuance terug te brengen in dit debat.