Koeien & Kansen: afbouwen derogatie kost pilotbedrijven minstens 30.000 euro

Derogatie wordt in Nederland in 2026 afgeschaft. Dit betekent dat er vanaf dat moment niet meer dan 170 kilo stikstof per hectare aan dierlijke mest mag worden uitgereden. Sinds 2023 wordt derogatie stapsgewijs afgebouwd. Om in beeld te krijgen wat de gevolgen hiervan zijn, is het project Koeien & Kansen gestart met een pilot. Daarbij hebben twee bedrijven in 2023 geen gebruik meer gemaakt van derogatie.

Met behulp van een simulatieberekening zijn de economische gevolgen berekend voor de bedrijven zonder derogatie. Bij het eerste bedrijf komt het inkomen over het afgelopen jaar ruim 29.000 euro lager uit. Voor het tweede bedrijf gaat het om een inkomensverlies van 37.000 euro.

Meer bouwland

Een van de twee bedrijven heeft het bouwplan aangepast naar meer bouwland. Dit bedrijf heeft nu 36 procent maïsland. Omdat de plaatsingsruimte hier straks 70 kilo stikstof per hectare lager is, moet de ondernemer ongeveer 1.170 kuub meer mest afvoeren. Het bedrijf zet de mest af voor 16,50 euro per kuub.

Het tweede pilotbedrijf, met ongeveer 115 koeien, verandert het bouwplan niet. Op dit bedrijf neemt bij het vervallen van derogatie de hoeveelheid mestafvoer toe met ongeveer 1.080 kuub. Het bedrijf voert mest af tegen een prijs van 18 euro per kuub.

In de studie is gerekend met de drijfmestprijzen die de boeren vorig jaar betaalden. Het is de vraag of deze prijzen op langere termijn stand houden. Wanneer alle veehouders meer mest moeten afvoeren, kan de prijs voor af te voeren mest fors oplopen. Daarmee kan het negatieve inkomenseffect van het verdwijnen van derogatie groter zijn dan nu is berekend.