Advocaten: 'Als je veilig wil zijn, zet dan die stal vol'

Volgens advocaat Charles van Mierlo van advocatenkantoor Gresnigt & Van Kippersluis kan het intrekken van latente ruimte in de huidige wetgeving niet. De wet zal dus moeten worden aangepast als het kabinet via deze weg stikstofruimte wil winnen. 'Het zal een hoop commentaar geven, maar het zou me niks verbazen als dat wel door de Tweede Kamer en de huidige Eerste Kamer komt. Het intrekken van vergunningen is voor de politiek makkelijker om te regelen dan onteigenen, dat kost jaren.'

Joost de Rooij van Linsen Advocaten geeft aan dat boeren er goed aan doen om zo snel mogelijk de volledige ruimte in hun natuurvergunning te benutten. 'Mijn advies: zet die stal vol nu het nog kan. Benut de vergunning die je hebt volledig, mits dat natuurlijk past in de strategie die je hebt.'

Hoe het kabinet het intrekken van latente ruimte vorm wil geven, is nog onduidelijk. Van Mierlo vermoedt dat de definitie van latente ruimte bewust nog ruim is gelaten door het kabinet. Hij betwijfelt daarom of ondernemers nu nog op tijd zijn met het volzetten van hun stallen, al adviseert hij het desondanks wel te doen. 'We kennen de regeltjes nog niet. Wellicht wordt het bepaald op basis van een meerjarige gemiddelde stalbezetting of een peildatum in het verleden.'

Een vergunde nieuwbouwstal nu nog bouwen, zou Van Mierlo niet doen. 'Dat is een ander verhaal. Dan kunnen boeren bij de rechter weleens van een koude kermis thuiskomen.'

Advocaat Nico Bouwman wijst erop dat er al beperkingen gelden voor extern salderen met latente stikstofruimte. 'Op dit moment kan dat alleen als het feitelijk gerealiseerde stikstofruimte is. Dus de stal moet er staan met de dierplaatsen. Het vee moet er zo weer in kunnen. Is een stal al helemaal gesloopt of deels ontmanteld, dan is die stikstofruimte er feitelijk ook niet meer.'

Discussie

Omdat er nog niet zoveel uitspraken over gedaan zijn, is er discussie over dit onderwerp, zegt de jurist. 'Heb je wel de vergunning, maar de stal nooit gebouwd, dan gaat het om onbenutte gerealiseerde stikstofruimte. Het is voorstelbaar dat een democratische wetgever regelgeving maakt waarmee die ruimte kan worden ingeperkt. De vraag is dan wel of daar een vergoeding tegenover hoort te staan.'

In zijn dagelijkse praktijk is Bouwman regelmatig betrokken bij stikstoftransacties. Dat de overheid de latente ruimte in het vizier heeft, noemt hij niet onlogisch. 'We moeten de gevolgen ook niet overdrijven. Voor boeren is de financiële impact niet zo groot. De stikstofhandel is geen miljoenenbusiness. Wel houden veehouders graag veel extra ruimte aan, dus een beperking zal wel worden gevoeld.'

Vaker sprake van peildatum

Het advies om als veehouder je stal vol te zetten in verband met de inname van latente ruimte en een mogelijke peildatum, komt Bouwman wel bekend voor. 'Als je aan de veilige kant wil zitten, is dat wel zo handig.' Hij wijst erop dat er in de geschiedenis van het mestbeleid sinds de jaren tachtig vaker sprake is geweest van een peildatum. 'Als zoiets in de lucht hangt, geeft dat boeren een vervelend gevoel.'

Een stal 'volzetten' klinkt wel eenvoudiger dan het is, zegt Bouwman. 'Ik ken de verhalen over de aanvoer van melkvee uit Duitsland vlak voor de peildatum voor de fosfaatrechten. In mijn juridische praktijk heb ik daar nooit een bewijs voor gezien.'