Perfecte stal vraagt denkwerk

De specialisten van Vetvice verzorgden onlangs een internationale cursus voor andere stallenbouwers speciaal gericht op bouwen voor hoogproductief vee.
Vanaf welk niveau je die melkproductie precies als 'hoogproductief' aanmerkt, is volgens Westerlaan niet exact te definiëren. 'Zelf zeg ik dat het zo'n beetje begint bij 9.500 kilo melk per koe per jaar. Maar eigenlijk moet je stellen dat hoogproductief betekent dat de fysiologische grenzen van de koeien wordt opgezocht. Dat verschilt per bedrijf.'
Westerlaan stelt daarbij dat de meeste melkveehouders de afgelopen jaren op een hogere melkproductie hebben gefokt, maar dat dit potentieel lang niet altijd wordt benut. En al geeft het geen garanties: nieuwbouw biedt de kans om de situatie voor de koeien en de veehouder zo te creëren dat daartoe wel alle kans is.
'In onze ogen houdt dat in dat je een perfecte stal creëert door te zorgen voor diepstrooiselboxen, voor elke koe een vreetplaats, een stressvrije afkalflijn en vlotte looplijnen die ervoor zorgen dat de koe minimaal 22 uur in de stal kan zijn om te liggen en te vreten en niet te veel tijd in een wachtruimte of melkstal verblijft.'
De voordelen van diepstrooiselboxen zijn voldoende bewezen. 'De dieren liggen langer en produceren daardoor meer, ze blijven schoner en dikke hakken komen niet tot nauwelijks meer voor.'
De breedte van een ligbox moet wat Westerlaan betreft minimaal 1,20 meter zijn en de lengte van binnenkant box tot de knieboom minimaal 1,80 meter. Bij een dubbele rij boxen is het advies minimaal 2,5 meter, bij boxen tegen een muurkant rekent Vetvice met 2,75 tot 3 meter lengte.
Westerlaan adviseert minimaal 4 meter ruimte achter het voerhek en tussen de boxenrijen minimaal 3 meter. Over het type vloer zegt hij dat een koe een vloer wenst die vlak is, grip biedt en indrukbaar is. 'Rubber op de vloer heeft daarom de voorkeur.'
Bij de vreetplaatsen is voldoende ruimte volgens Westerlaan ook belangrijk. 'Zeker bij droge koeien. Daar adviseer ik 80 centimeter per koe aan ruimte per vreetplaats.'

Praktisch en vlot

Een stressvrije afkalflijn is volgens de specialist het best te benaderen door een paar zaken te realiseren. 'Ons advies is om 5 tot 8 procent van de stal in te ruimen voor schone en goed geventileerde strohokken voor hoogdrachtige dieren, de kalvende koe en een aantal verse koeien. De koe die afkalft, moet de rest van het koppel goed kunnen zien. Lokaliseer de afkalfboxen vervolgens zo dicht mogelijk bij de melkrobot of melkstal, dat werkt het meest praktisch en vlot', zegt hij.
'Wie vervolgens makkelijk en vlot wil kunnen werken in een stal met hoogproductieve dieren, doet er goed aan om eerst kritisch te kijken naar het aantal handelingen dat bij de koeien plaatsvindt. Daarmee worden alle behandelingen met individuele dieren bedoeld. Zieke dieren, droogzetten, afkalven en dieren die afkalven, maar bijvoorbeeld ook preventief bekappen.'
Met een behandelcalculator, gebaseerd op de bedrijfsgrootte en specifieke kengetallen, zijn deze aantallen inzichtelijk te maken. 'Voor een bedrijf met 60 koeien zijn dit gemiddeld 7 per week. Betreft het een bedrijf met 240 koeien, dan zijn dit er vaak al 30 per week. De meeste veehouders staan vaak niet stil bij deze cijfers', constateert Westerlaan.
'Wij hanteren de regel dat één persoon binnen één minuut een koe moet kunnen vastzetten en voorbereiden voor behandeling en dan ook in één behandeling tot optimaal resultaat moet kunnen komen. Dit kun je realiseren door een uitgekiend hekkenplan in de stal. Dat betekent niet per se veel hekken, maar wel vlot en vrij draaiende hekken op de juiste plekken plaatsen', legt de specialist uit.
'Op dit onderdeel worden nog vaak fouten gemaakt, doordat dit aspect onderbelicht blijft bij de bouw. Houd het simpel, maar denk om de details. Dat is het devies.'