'Boer kan absoluut niet stilzitten'

Al een jaar of vijf staan de bouwactiviteiten binnen en buiten de agrarische sector op een laag pitje. De melkveehouderij was tot vorig jaar een uitzondering. Maar melkveehouders trokken de melk op sinds de onduidelijkheid over de fosfaatrechten en de duikvlucht van de melkprijs.
Het was een gunstige tijd om te bouwen; aannemers hadden een kleine werkvoorraad en gingen graag aan de slag om dat te veranderen. Nu de melkveehouders een pas op de plaats maken, blijft er weinig te doen voor de aannemers. Ze zijn nog steeds op zoek naar werk.
Tegelijk is er in meerdere agrarische sectoren weer wat meer bouwlust waarneembaar, constateren bouwadviseurs. Maar bouwbedrijven hebben het nog steeds zwaar. 'Die kunnen nog wel eens een moeilijke tijd krijgen', voorspelt Gert Elling van Rombou. 'Je ziet ook nu agrarische aannemers omvallen.'
Vooral geitenhouders investeren fors in gebouwen. 'Die sector loopt als een trein', zegt Elling. 'Na een aantal jaren waarin niets werd verdiend, zijn de prijzen nu beter. Er zijn ontzettend veel bouwplannen.' Het gaat hierbij zowel om nieuwbouw als om uitbreiding.
Een andere topper is de biologische sector. 'Ook daar loopt het nu goed', merkt Elling. Biologische boeren en tuinders investeren zowel in uitbreiding als in vervanging van bestaande gebouwen. In alle sectoren investeren zij nu meer dan hun gangbare collega's.
Ondertussen blijven akkerbouwers stevig investeren in gebouwen. De drang komt vooral van pootaardappeltelers. Dat product zorgt al vele jaren voor een goede omzet. Daarnaast bouwen ook zetmeelaardappeltelers nieuwe gebouwen.
De varkenshouderij toont een rustig beeld qua bouwactiviteiten.

Stal optimaliseren

In de melkveehouderij is de bouwgolf voorlopig even voorbij, maar dat betekent niet dat melkveehouders stilzitten. 'Ze hebben wel bouwplannen, maar de uitvoering staat op een laag pitje', vertelt Elling.
Ook Mark de Jong van DLV Advies constateert dat melkveehouders minder stallen bouwen. Tegelijk is er meer aandacht voor het optimaliseren van bestaande gebouwen, zoals voor looplijnen en het separeren van koeien. 'In veel stallen kun je met een paar uur puzzelen en een investering van 10.000 tot 30.000 euro al veel verbeteringen realiseren.'
De Jong ziet ook melkveehouders die investeren in een tussenstap, zoals alleen een nieuwe melkstal, in de hoop in de toekomst de vervolgstap te kunnen maken naar een hele nieuwe stal.
Het komt ook voor dat melkveehouders een veel soberdere stal bouwen dan ze eerst van plan waren. Een voorbeeld daarvan is een veehouder die eerst vier melkrobots had gepland, maar nu een tweedehands melkstal heeft gebouwd in de bestaande stallen.
'Een boer kan niet stilzitten', zegt De Jong. 'Ondanks alles maken ze toch plannen. Vaak komt dat ook door het natuurlijk verloop, als opvolgers zich aandienen. Dat gaat gewoon door.'
Melkveehouders blijven ook plannen indienen bij hun gemeente, vanuit de gedachte 'Dan ligt het er maar vast; je weet niet wat er nog verandert.'

Groentetelers breiden uit

In de glastuinbouw is veel verschil tussen groentetelers en siertelers. In de sierteelt staan de bouwactiviteiten op een laag pitje. Voor glasgroentetelers ziet de markt er na een aantal beroerde jaren er sinds vorig jaar een stuk zonniger uit.
Vooral grote groentetelers willen daarom nu uitbreiden, constateert Martin Steentjes. Hij is directeur van Van der Hoeven en vicevoorzitter van AVAG, de brancheorganisatie voor kassenbouwers en -installateurs. 'In Nederland komt bijna 90 procent van de bouwplannen van groentebedrijven.'
De afgelopen jaren bleef het areaal nieuwe kassen in Nederland steeds onder de 100 hectare. Dit jaar wordt weer meer dan 100 hectare gebouwd, voorspelt Steentjes. Misschien is zelfs 200 hectare haalbaar.