Jonge boeren blikvanger Fries Museum

Tienke WoudaNegen jonge boeren uit melkveeprovincie Friesland, derdejaars melkveehouderstudenten van het Nordwin College in Leeuwarden, en zes jonge ranchers uit de Amerikaanse cowboystaat Colorado spelen een hoofdrol in de tentoonstelling Farmers & Ranchers, die gisteren werd geopend. Ze laten in het Fries Museum zien hoe plattelandsclichés aan het veranderen zijn.
Hiervoor fotografeerden en filmden de jongeren hun eigen leven en werk en bezochten ze elkaars bedrijven. Dat was nog niet zo simpel. Iets voor de camera uitleggen was een hele uitdaging, vertelt Peter van der Steege lachend. Hij houdt zich op het ouderlijk melkveebedrijf in Aldtsjerk vooral bezig met fokkerij.
‘Embryotransplantatie is in Colorado heel ongewoon. De Amerikaanse jongeren waren er heel erg in geïnteresseerd, maar het viel nog niet mee om in het Engels uit te leggen hoe wij werken.’
Andere onderwerpen die de jonge Friese boeren vastlegden, waren weidegang, robotisering, mestscheiding, trekkers, landwerk en het melken van paarden. De Amerikanen waren erg onder de indruk van de kleur van het Friese gras, merkten ze. ‘Het groene gras deed hun pijn aan de ogen’, zegt Ferwerda. Ook dierenwelzijn was een onderwerp van bespreking. ‘Het viel de ranchers op dat wij onze koeien hier zo goed verzorgen’, stipt Fabiënne Dekker uit Gersloot aan.
Andersom vonden de jonge Friese boeren vooral de relaxte houding van hun leeftijdsgenoten, veelal opgegroeid op vleesveebedrijven, aan de overkant van de oceaan bijzonder. ‘Als er iets kapotgaat, kopen ze meteen iets nieuws’, zegt Lysbeth van Dam uit Wjelsryp.
Jaap Nijboer uit Lippenhuizen vult aan: ‘Wanneer de melkprijs hier in Nederland slecht is, denken veel boeren dat dat het einde is voor hun melkveebedrijf. De Amerikanen gaan hier gemakkelijker mee om. Amerikanen verkopen hun veestapel en wachten met de aankoop van nieuwe koeien tot de melkprijs weer stijgt.’
Ook leerden de Friezen lasso werpen. Hoewel zij in heel verschillende werelden leven, hebben zij ook veel met elkaar gemeen, geven de jongeren stuk voor stuk aan. ‘We zijn heel close met elkaar geworden.’

Verbinding

De expositie vormt in Friesland het slotstuk van Farmers & Ranchers, een initiatief van beeldend kunstenaar Wapke Feenstra uit Rotterdam, opgegroeid op een melkveebedrijf in Wjelsryp, bij Franeker. Al jaren probeert Feenstra een verbinding te leggen tussen de agrarische sector en kunst. ‘Dat is niet zo gemakkelijk. In steden, waar veel kunstenaars werken, wordt het platteland als periferie van de cultuur gezien. Bijna niemand interesseert zich ervoor.’
De kunstenaar merkt dat dit de laatste tijd verandert door de komst van onder andere sociale media waarop burgers hun vooroordelen over de landbouw duidelijk laten blijken. Voor Feenstra aanleiding om het Fries Museum te benaderen mee te werken aan de expositie.
‘Wat wij laten zien is de vitaliteit en de dilemma’s van een sector die voedsel produceert. De gemiddelde museumbezoeker staat er niet bij stil dat jonge boeren beschikken over specifieke kennis en kunde, als bijvoorbeeld het rijden op een grote trekker en zaken op een praktische manier oplossen.’
Feenstra hoopt de traditie in de kunstwereld te doorbreken om alleen landschappen met een bepaalde stemming aan de wand te hangen.
‘Wij geven met Farmers & Ranchers een fris beeld van het hier en nu van jonge boeren. Dat de boerenexpositie te zien is tussen de tentoonstellingen van de in Leeuwarden geboren danseres-spionne Mata Hari en Friese topstukken, zal voor veel museumbezoekers een verrassing zijn. Maar eigenlijk is het heel normaal. Ook de melkveehouderijsector behoort tot de Friese cultuur.’