'Wetgeving zit precisieteelt in de weg'

Stel je voor: je bent gerberateler en investeert in technologie die ziekten en plagen vroegtijdig opspoort. Met sensoren, beeldherkenning en algoritmes grijp je lokaal en doelgericht in. Vandaag bestrijd je een beginnende plaag achter in de kap, overmorgen vijf besmette planten voorin. Twee kleine toepassingen. Maar volgens de wet telt elke handeling als een volledige toepassing op de teelt waar deze is gedaan. Zo tik je de limiet snel aan. In plaats van ruimte voor verantwoord en effectief handelen werkt de wetgeving belemmerend. Hier botst innovatie met regelgeving.

Die beperking in regelgeving roept vragen op over hoe we omgaan met data in de kas. In gesprekken met telers, leveranciers en ontwikkelaars hoor ik deze frustratie. We beschikken over drones, sensoren, vangplaten en data-inzichten die ons in staat stellen lokaal en doelgericht te handelen. De ruimte om die mogelijkheden verantwoord te benutten ontbreekt.

Telers zijn huiverig om data te delen uit angst dat instanties als de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) die tegen hen gaan gebruiken.

Daarbij wordt het steeds moeilijker om de gewasbeschermingspuzzel te leggen. Het middelenpakket slinkt, terwijl de druk op weerbare teeltsystemen toeneemt. Het wordt belangrijker om flexibel, onderbouwd en gericht te kunnen ingrijpen. Meer middelen hoeven we niet te verwachten. De sector heeft slimmere toepassingen nodig.

Vooruitgang

De vraag is dus: zijn data een sleutel tot vooruitgang of een risico voor de teler? Ik geloof dat data juist een motor van verandering kunnen zijn, als we de regie in eigen hand houden. Door te laten zien dat precisietoepassingen effectiever zijn en minder impact hebben, kunnen we onderbouwen dat een andere toelatingslogica nodig is. Niet op basis van frequentie per teelt, maar op basis van effect, schaal en daadwerkelijke noodzaak.

Ik begrijp het ongemak: precisietoepassingen zijn dynamisch, lastig te standaardiseren en moeilijk toetsbaar voor gewasbeschermingsmiddelenfabrikanten. Maar daarin ligt juist de kracht van data: ze maken variatie zichtbaar, bieden inzicht in effectiviteit over tijd en kunnen wetgevers en producenten helpen om anders te kijken naar risico's en effecten.

Pilots

De huidige toelatingssystematiek is Europees bepaald, met uitvoering via nationale instanties. Dat betekent beperkte ruimte, maar niet geen ruimte. Nederland kan binnen pilots en nieuwe samenwerkingsvormen wel stappen zetten. Daar ligt een kans voor een dialoog tussen sector, toelatingsinstanties en overheid. Niet om de regels te omzeilen, maar om ze toekomstbestendig te maken.

Een waardevolle volgende stap zou zijn om samen te verkennen hoe precisietoepassingen verantwoord kunnen worden ingepast binnen het bestaande systeem. Denk aan pilots waarin telers, wetgevers en technologiepartners gezamenlijk optrekken om toepassingen niet te beoordelen op kwantiteit, maar op impact: minder middelen, lokaal ingrijpen, aantoonbare effectiviteit. Door data centraal te stellen – niet als controlemiddel, maar als bewijs voor verantwoorde teelt – ontstaat ruimte voor beleid dat meebeweegt met de praktijk.

Precisieteelt vraagt om precisie in beleid. De technologie is er. De ambities ook. Nu nog het lef om de regels mee te laten groeien. Laten we die uitdaging samen oppakken.

Bekijk meer over:

• gewasbescherming
• precisielandbouw