Betogen om gehoord te worden

Arno de Snoo'Onze strijd voor een duurzame prijs brengt ons in het hart van Brussel', aldus een Schotse boer die een grote vlag van de Schotse boerenorganisatie NFU met zich meedroeg. Daar ging het maandag om in Brussel. De grote zorgen over de lage prijzen en de kleine marges waren voor duizenden boeren reden om aan de demonstratie deel te nemen.
Boeren uit veel Europese landen liepen mee. Er waren delegaties uit onder meer Frankrijk, Litouwen, Scandinavië, Nederland, Duitsland, België, Engeland, Schotland en Ierland. Het merendeel melkveehouders, maar ook varkenshouders en andere vleesveehouders.
Feitelijk waren er twee demonstraties. De Europese boerenorganisatie Copa-Cogeca organiseerde een betoging en de European Milk Board (EMB) deed hetzelfde. De twee groepen boeren vertrokken vanaf verschillende locaties en kwamen bijeen nabij het gebouw waar de Europese Commissie zetelt.
Beide organisaties vroegen aandacht voor de positie van de boeren, maar de oplossingen verschillen. De EMB wil aanbodbeperking in de zuivel in tijden van crisis. Copa-Cogeca is daar niet voor. Zij ziet meer in het vinden van nieuwe markten en maatregelen zoals het eerder betalen van toeslagrechten om zo de cashflow bij ondernemers te verbeteren.

Stroef

De samenwerking tussen de organisaties tijdens de demonstratie verliep stroef. Zo weigerde de EMB sprekers toe te laten van Copa-Cogeca tijdens een gezamenlijke bijeenkomst bij het gebouw van de Europese Commissie.
Copa-voorzitter Albert Jan Maat toonde zich boos over dit gebrek aan respect voor elkaar. Hij nam later ook beslist afstand van het geweld dat enkele EMB-boeren gebruikten tegen de politie en de aanwezige mobiele eenheid (ME). 'Ik ben trots dat de Copa-boeren zich zo goed hebben gedragen.'
Ondertussen stonden de straten in het Brusselse Europese kwartier, waar het gros van de instellingen van de EU is gevestigd, vol met trekkers. De demonstranten trokken langs de EU-gebouwen. Er waren wat kleine brandjes en er werd herrie gemaakt met rotjes en knalkanonnen.
Een LTO-delegatie sloot zich bij de stoet van Copa-Cogeca aan. Daaraan voorafgaand spraken de LTO-bestuurders met staatssecretaris Sharon Dijksma (EZ). Zij zou die middag met de andere Europese landbouwministers in gesprek gaan om oplossingen te zoeken.
Het verhogen van interventieprijs is volgens Dijksma geen optie. 'Als de interventieprijs naar 25 cent gaat, gaan boeren daarop produceren. Dan krijgen we weer een melkplas en een boterberg.'
Voorzitter Kees Romijn van LTO-vakgroep Melkveehouderij is dat met de staatssecretaris eens. 'De markt moet dit oplossen met behulp van de overheid.' Daarmee veroordeelt hij ook de mening van de EMB die voor meer marktregulering pleit.
'Het betalen van de toeslagrechten moet naar voren worden gehaald en de superheffing moet terugvloeien naar de sector', zegt Romijn. 'Door particuliere opslag kan een bodem in de markt worden gelegd.'

Tienpuntenplan

Namens LTO-vakgroep Varkenshouderij en de NVV overhandigde Eric Douma een tienpuntenplan aan Dijksma. De varkenshouderij heeft al veel langer te maken met slechte prijzen en hoge kosten. 'Het is dan ook een belangrijke dag, want er moest iets gebeuren', vertelt Douma.
'Boeren hebben het nakijken als het om de marge in de keten gaat. De varkenshouders investeren voor de maatschappij, maar krijgen een fooi terug. De landbouwministers moeten dit goed beseffen. Wegwuiven kan niet.'
Op de borden die de demonstranten meevoerden, kwam die boodschap keer op keer terug. 'Gratis voedsel bestaat niet' en 'Boeren willen hogere opbrengsten uit de markt', stond er op de borden. 'We willen dat de politiek ons hoort en begrijpt', aldus een Belgische boerin die een bord met 'Don't kill our farmers' met zich meedroeg.
De boeren vinden dat er op korte termijn maatregelen moeten komen om lucht te brengen in de slechte financiële situatie waarin veel bedrijven verkeren. Maar de overheid moet ook eindelijk eens voortmaken met langetermijnoplossingen zoals meer ruimte in de mededingingswet om de marges in de keten beter te verdelen.
'Want het zijn de boeren die al het risico dragen van prijsschommelingen. Dat is niet langer acceptabel', aldus een Franse boerenleider.
Een aantal, voornamelijk Franse boeren, kreeg het ondertussen flink op de heupen. Ze bekogelden de ME en bespoten deze met stro uit een hakselaar. Ook staken ze grote balen stro in brand en gooiden ze palen en rotjes naar de ME. Ondanks de grote knallen verroerde die zich bijna niet. Alleen het meegebrachte spuitkanon werd een aantal keren aangezet waarop de demonstranten even uiteenstoven.
Even verderop zaten de minder heethoofdige boeren rustig bij hun trekkers. Ze legden worsten op de barbecue. 'We hebben ons laten zien', aldus een Franse boer, wijzend naar de hoge EU-gebouwen om hem heen. 'Nu is het aan ministers om te laten zien of ze ons hebben gehoord.'