‘Oregano moet meer geld opbrengen’

De teelt van oregano is sinds 2006 geconcentreerd in Flevoland. Telers kregen daarbij steun van de provincie, LTO Noord Fondsen en Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO). Doel was destijds om tot een areaal van zo’n 50 hectare te komen.
De afgelopen jaren was het voor de telers vallen en opstaan. Vooral de opbrengst per hectare viel nogal eens tegen. Drie telers blijven in oregano geloven. Jan Schoorlemmer uit Swifterbant teelt 1 hectare, zijn plaatsgenoot Wim Brouwer 3 hectare en Jan Bokdam uit Biddinghuizen 4 hectare.
‘Bij een goed gewas oregano is een opbrengst van 120 liter per hectare mogelijk. Bij die productie zit je in de buurt van het saldo van wintertarwe. Een liter oregano-olie brengt zo’n 30 à 40 euro op’, vertelt Brouwer.
Het kost echter veel moeite om de olie uit het gewas te halen. De gehakselde oregano komt in een luchtdichte container die de ondernemers met stoom op druk zetten. Daarvoor zitten onder in de container leidingen met gaten. De stoom neemt de olie uit het gewas op. Na het laten condenseren van de stoom met koud water is de olie van het water te scheiden.
De installatie staat op het erf van Schoorlemmer. ‘Het kost wel drie à vier uur voordat alle olie uit het gewas is. Steeds moet je afwegen wat het proces aan dieselolie kost en wat er aan olie uit komt. Soms maar 25 liter per container, maar ook wel eens 60 liter. We moeten alles zelf uitdokteren. Je kunt niet afkijken bij de buurman.’
Voor het hakselen gaan de telers eerst zwadmaaien. ‘Door het gewas te laten drogen kost het minder energie om de olie eruit te halen’, legt Schoorlemmer uit. Dit jaar gebruiken de ondernemers voor het eerst een oude machine voor het zwadmaaien van koolzaad. ‘Het is een lichte machine die de planten weinig beschadigt.’
Bij het hakselen komt de oregano rechtstreeks in de container voor verdere verwerking. Op het erf maakt de container deel uit van de gehele installatie. ‘Zo beperken we het aantal handelingen. Met twee containers kunnen we tot 1 hectare per dag verwerken’, licht Schoorlemmer toe.
Brouwer en Schoorlemmer hebben zelf geïnvesteerd in de containers. De wagen voor het transport van de containers huren ze en dat geldt ook voor de kachel voor de stoomontwikkeling. De installatie zelf hebben ze overgenomen van PPO.
Voor de restproducten is nog geen afzet gevonden. De gewasresten composteren de ondernemers, hoewel ze denken dat het product goed geschikt is als veevoer. Daarnaast blijft er water over vermengd met een beetje olie. In Turkije drinken mensen dit op omdat het goed zou zijn voor de gezondheid. Het tweetal slaat het op in IBC-containers.
Schoorlemmer en Brouwer vinden het jammer dat PPO uit het project is gestapt. Daardoor zijn er geen nieuwe klonen oregano ontstaan die meer olie per hectare produceren. ‘Het gewas moet meer geld opbrengen. We geloven daarin en gaan er daarom mee door. Als het iets extra’s gaat opbrengen, willen we er ook van profiteren’, zegt Schoorlemmer.
Brouwer vindt oregano een mooi gewas. ‘Bieten, aardappelen en granen zijn relatief saaie gewassen. Oregano is een keer iets anders en je komt in aanraking met andere mensen. En met de opwarming van de aarde gaat het gewas in Nederland steeds beter groeien. Het project is opgezet voor de klimaatverandering.’

Onkruidbeheersing

Omdat gewasbeschermingsmiddelen niet zijn toegestaan, zijn schoffelen en een dichte stand van het gewas belangrijk voor de onkruidbeheersing. Per hectare 80.000 planten op een rijafstand van 75 centimeter lijkt een goede teeltwijze. Omdat het een vaste plant is, gaan Schoorlemmer en Brouwer nog zeker vier jaar door met oregano.