Commissie mist toekomstperspectief boeren in plannen landelijk gebied

Het NPLG is een van de grootste projecten van het demissionaire kabinet. Voor de komende jaren is ruim 24 miljard euro uitgetrokken om te werken aan 'een vitaal landelijk gebied met een gezonde natuur'. De commissie vindt het ook problematisch dat het milieueffectrapport dat bij de plannen hoort, niet duidelijk maakt hoe de overheid op korte termijn de doelen voor natuur, klimaat en waterkwaliteit wil halen.

Van de plannen die in het milieueffectrapport staan, worden vooral op middellange of lange termijn positieve effecten voor het milieu verwacht. 'Dat wringt met de doelen die juist op korte termijn gehaald moeten worden', schrijft de commissie. Die noemt het daarom 'essentieel' om nader onderzoek te doen.

Voordat definitieve besluiten worden genomen, moet de overheid volgens de adviseurs 'verkennen op welke manier het Rijk toekomstperspectief kan bieden aan de landbouw en tegelijkertijd de doelen voor natuur, water en klimaat dichterbij kan brengen'.

Duidelijkheid

De commissie vindt duidelijkheid over de gewenste landbouw van de toekomst belangrijk. 'Duurzame en innovatieve vormen van landbouw kunnen aanzienlijk bijdragen aan de doelen. Een toekomstperspectief voorkomt bijvoorbeeld dat provincies en agrariërs nu investeringen doen die, soms al op korte termijn, niet passen bij de doelen', waarschuwen de opstellers van het advies.

Passages van het milieueffectrapport die wel iets zeggen over de landbouw, zijn uitsluitend negatief, merken de deskundigen verder op. Terwijl de verduurzaming die met het NPLG moet worden bereikt ook best positieve effecten voor de landbouw kan hebben. 'Denk aan verbetering van de water- en bodemkwaliteit, beschikbaarheid van zoetwater en de aanwezigheid van groenstroken en houtwallen.'

Adviezen van de commissie gelden als gezaghebbend, maar de minister is niet verplicht ze op te volgen. 'We gaan dit advies bestuderen en nemen het mee in de verdere ontwikkeling van het NPLG', laat een woordvoerder van Van der Wal weten. Zij wijst erop dat het perspectief voor de landbouw een voornaam punt was in het landbouwakkoord dat het kabinet met belangenorganisaties had willen sluiten. Het overleg daarover klapte.

Meer kritiek

De Commissie voor de milieueffectrapportage is niet de enige die kritiek uit op het NPLG. Eerder schreef het Interprovinciaal Overleg (IPO) in een reactie namens de provincies dat zij vinden dat de overheid bij de aanpak van het landelijk gebied te weinig perspectief biedt aan de agrarische sector. Volgens het IPO is het noodzakelijk dat het ontwikkelingsperspectief van de landbouw nadrukkelijker onderdeel wordt van de aanpak van het landelijke gebied.

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), Wageningen University & Research, Deltares en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu concludeerden in een analyse dat de doelen voor natuur, stikstof, klimaat en water waarschijnlijk niet binnen tien jaar worden gehaald met de Provinciale Programma's Landelijk Gebied (PPLG) en de plannen van het Rijk. Daarvoor zijn meer maatregelen nodig, vinden zij, zoals een grotere krimp van de veestapel.

Dat de commissie nu met dit advies komt, heeft te maken met het debat over stikstof, NPLG en natuur dat woensdag in de Tweede Kamer plaatsvindt. Leden van de Tweede Kamer gaan van 10 uur tot 16.30 uur in debat over de plannen van de minister op het gebied van de stikstofaanpak, PAS-melders, de wolf en vrijwillige bedrijfsbeëindigingsregelingen.