Jonge boeren in De Nieuwe Boerenfamilie zien 'echt wel toekomst'

Hans van Putte heeft samen met zijn vader een akkerbouwbedrijf in het Zeeuwse dorp Zonnemaire. Na de meest recente oogst nam hij twee zakken aardappelen en uien mee naar zijn andere werk.

Het gaf hem naar eigen zeggen twee belangrijke inzichten. 'Het leverde enorm leuke reacties op. Collega's stuurden foto's van gerechten die ze ermee maakten. Ik dacht: waarom is dit de eerste keer dat mijn vader en ik directe feedback krijgen over wat wij maken? Ten tweede vroeg ik me af hoe het kan dat mijn collega's zo weinig weten over hoe voedsel wordt gemaakt en waar het vandaan komt.'

Boerenversneller

Van Putte is een van de veertien boeren die in 2022 deelnamen aan de 'Boerenversneller', een programma dat agrarisch ondernemers met een veranderwens helpt hun businessplan scherp te stellen. Het programma is in 2023 toe aan zijn vijfde editie.

Het initiatief komt uit de koker van innovatieplatform De Nieuwe Boerenfamilie. Tijdens de Nieuwe Boerenfamiliedag, vorige week donderdag op de Flevocampus in Almere, presenteerden de boeren zichzelf aan collega's, politici, erfbetreders en andere geïnteresseerden.

Drie pilaren

Van Putte sprak er over de plannen die hij als bedrijfsopvolger heeft. Het rust op drie pilaren: voeding, ontspanning en vitaliteit. Daarmee borduurt hij voort op de neventak die zijn ouders al hebben opgezet: een camping en vakantiewoningen voor zorgbehoevenden. Hij wil eenheid creëren tussen de drie pilaren en ziet als stip op de horizon een eigen restaurant met voedsel van eigen land.

'Waar mensen niet alleen komen om te eten, maar ook met mij het veld in gaan, over voedsel leren en het vervolgens zelf afgeven aan de kok. Zodat mijn dochter, waarvan mijn partner nu zwanger is, later nooit meer hoeft uit te leggen waar ons voedsel vandaan komt', licht de ondernemer toe.

Toekomstvisie

Het verhaal van Van Putte is exemplarisch voor de boeren die deelnemen aan Boerenversneller. Ze zijn jong, hebben een zeker idealisme en hebben een duidelijke toekomstvisie voor ogen. Toekomstvisies die in de agrarische sector zo af en toe een opgetrokken wenkbrauw veroorzaken of onvriendelijke reacties oproepen.

Neem Mark Venner, tiendegeneratieboer in het Limburgse Baexem. Hij besloot de koeien weg te doen en een doorstart te maken met agroforestry. Begin dit jaar sprak hij erover in de serie College Boer. De reacties die hierop binnenstroomden, waren niet mals.

Zelf blijft de boer er nuchter onder. 'Ik heb ze niet gelezen. Mijn ervaring is dat mensen al anders reageren als ze op je bedrijf komen en je uitlegt waar je mee bezig bent.'

Focus verleggen

Ook vleesveehouder Janneke Paalhaar uit het Twentse Mander merkt vaak dat het lastig is om andere boeren mee te krijgen in verandering. Zij wil graag de focus verleggen van grasproductie voor dierlijke eiwitten, naar gewassen met eiwitten voor menselijke consumptie.

'De gesprekken met andere deelnemers geven veel inspiratie. Ik geloof dat er, door gewoon te doen, echt wel toekomstperspectief is. Natuurlijk moet de keten daarbij worden betrokken en meer boeren moeten meedoen. Dat is moeilijk. Veel boeren zijn nog afwachtend. Ik zou hen graag meekrijgen, dan kan er echt iets veranderen', zegt Paalhaar.

Overheid moet helpen

Thomas Proost, natuurinclusieve melk- en vleesveehouder in het Gelderse Terwolde, vindt dat de overheid meer moet doen om de agrarische sector vooruit te helpen. De geboren Amsterdammer moest stoppen met zijn werk als bakker vanwege een meelallergie en rolde in het boerenleven toen hij met zijn vriendin in het bedrijf van haar ouders stapte.

Proost miste op de boerderij mensen om zich heen en besloot daarop het bedrijf te verbreden met een zorgtak. 'Mensen met zware problematiek, soms met twee of drie begeleiders, draaien hier lekker mee met de dagelijkse werkzaamheden. Ik vind het belangrijk dat die mensen een plek krijgen.' Hij heeft nu vier van deze zorgcliënten op de boerderij, maar zou er het liefst tien of twaalf willen.

Bij De Nieuwe Boerenfamilie zoekt Proost onder meer naar een sluitend verdienmodel om dit op poten te zetten. 'Geld is de grootste barrière om meer mensen te kunnen ontvangen. Ik heb soms het gevoel dat het ieder voor zich is, dat iedereen het wiel opnieuw moet uitvinden in plaats van echt te kunnen ondernemen en een mooi bedrijf neerzetten. De overheid geeft daarin weinig structuur richting de sector.'

Open plek

Joris Lohman is een van de initiatiefnemers van De Nieuwe Boerenfamilie, ontstaan uit Food Hub dat als doelstelling heeft mensen in staat stellen het voedselsysteem te veranderen. De Nieuwe Boerenfamilie noemt hij een open plek met mensen met verschillende achtergronden. 'De ene boer is niet belangrijker dan de ander.'

Of zoals zijn medeoprichter van Food Hub Joszi Smeets het omschrijft: 'De Nieuwe Boerenfamilie wil weg van het frame. Niet tegenover elkaar staan, maar daar bovenuit stijgen.'

Lohman is trots op wat er afgelopen jaren is bereikt met de ruim vijftig boeren die deelnamen aan het programma. Al is hij ook bescheiden. 'Er is zoveel gebeurd sinds we in 2019 begonnen. De stikstofcrisis heeft de transitie in een versnelling gebracht, maar we voelen ons toch nog klein.'