Schouten: 'Transitie vraagt om substantiële inspanning'

Donderdagavond gaf Schouten antwoord op de vragen die Kamerleden woensdag stelden tijdens de eerste termijn van het begrotingsdebat. Daarbij kondigden GroenLinks en PvdA een amendement aan voor die begroting dat vraagt om een opkoopfonds van 12 miljard euro.

Schouten erkent dat er een substantieel bedrag nodig is voor de stikstofaanpak en andere opgaven voor de land- en tuinbouw. De vrijheid om meer duidelijkheid over wat de formerende partij VVD, D66, CDA en ChristenUnie daarvoor willen reserveren, heeft ze niet gezien het besloten karakter van dat proces. Wel verwees ze naar de scenario's die het PBL uitwerkte voor het kabinet. Daarin wordt een bedrag genoemd tussen de 12 en 30 miljard euro.

Tijdens de eerste termijn klaagden oppositiepartijen over het feit dat er over een incomplete landbouwbegroting moet worden besloten. Deze is ontoereikend voor de aanpak van de uitdagingen op het gebied van klimaat, stikstof, water en biodiversiteit. Vandaar dat er tevergeefs om openheid over de formatie werd gevraagd.

Integrale aanpak

De minister herhaalde dat zij uitgaat van een integrale aanpak van klimaat, stikstof, water en biodiversiteit. Daarbij staat een gebiedsgerichte en maatwerkaanpak voorop. 'We willen een duidelijk perspectief bieden. De doelen moeten echter wel gehaald worden, dat is de onontkoombaarheid van dit beleid. Het is duidelijk dat daar voldoende middelen voor nodig zijn.'

GroenLinks en PvdA tonen zich tijdens het debat ongeduldig. Kamerlid Joris Thijssen (PvdA) wijst op de Klimaatwet die voor dit jaar doelen stelt die niet kunnen wachten op de formatie. Volgens Schouten zijn daarvoor in de miljoenennota die op Prinsjesdag is gepresenteerd al extra miljoenen euro's voor uitgetrokken.

Zo niet oplossen

Kamerlid Laura Bromet (GroenLinks) voelt zich 'moedeloos' vanwege het uitblijven van maatregelen om de stikstofuitstoot verder aan te pakken. 'We weten wat nodig is, de maatregelen liggen er, maar zo gaan we het niet oplossen.'

De formerende partijen zijn volgens Schouten voornemens om de financiële middelen snel beschikbaar te stellen 'om een start met de stikstofaanpak te kunnen maken', maar wanneer dat is, ligt aan de uitkomst van de formatie.

Onderdeel van het GL/PvdA-amendement is toepassing van de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg). Daarmee zouden gemeenten het voorkeursrecht krijgen bij de opkoop van grond van stoppende boeren. Deze grond zou onder 'natuurinclusieve voorwaarden' uitgegeven moeten worden aan andere boeren.

Te zwaar middel

Schouten acht de Wvg een te zwaar middel voor de stikstofaanpak gezien de inbreuk op het eigendomsrecht die daaruit volgt. Volgens haar biedt de grondbank al genoeg mogelijkheden. Het is overigens zeer onwaarschijnlijk dat het amendement van GroenLinks en PvdA wordt aangenomen.

VVD, D66, CDA en ChristenUnie hebben een meerderheid in de Tweede Kamer en die partijen onderhandelen aan de formatietafel over een eigen plan van aanpak. Het voorstel werd dan ook door Schouten ontraden. Tijdens het begrotingsdebat werden 59 moties ingediend. De stemming daarover is volgende week.