'Omdenken met het mestbeleid'

Het Nederlandse mestbeleid was, is en blijft een zooitje. De overheid hanteert de verkeerde uitgangspunten, namelijk dieren en fraude. Als we die uitgangspunten omruilen voor planten en bodem, dan komen we veel verder. Een kwestie van omdenken met mestbeleid.

De oorzaak voor de verkeerde aanpak van het mestbeleid is dezelfde als die voor kringlooplandbouw, stikstof en klimaat. Men begint te redeneren bij de koe en maakt op basis daarvan beleid. Maar dieren zijn het verkeerde startpunt voor beleid.

Stikstof

Planten zijn de basis, niet dieren. Het zijn planten die stikstof opnemen uit de bodem en de lucht en het zijn planten die CO2 kunnen vastleggen. Dieren zijn wandelende omvormers die de ene stof omzetten in de andere stof. Dieren voegen zelf geen stikstof of CO2 toe aan de kringloop.

Als het gaat om mestbeleid, zouden planten centraal moeten staan. Met die insteek is mest geen restproduct meer, maar het hoofdproduct dat de veehouderij levert. De dieren staan ten dienste van de planten. Melk en vlees zijn de bijproducten die de veehouderij levert en die op smakelijke wijze kunnen worden benut.

Het is een wonder van de natuur dat een koe een voor mensen oneetbaar gewas als gras en reststromen als bietenpulp en bierbostel kan verwerken tot vruchtbare mest. Daarmee kunnen aardappelen en granen voor menselijke consumptie worden geteeld. Ondertussen levert de koe ook nog melk en aan het eind van haar leven een stuk vlees.

Derogatie

In deze denklijn past geen bedrijfsderogatie voor de melkveehouderij meer. Het gaat niet om de dieren, maar om de planten. De derogatie, waarmee boeren meer stikstof uit dierlijke mest mogen toedienen dan is voorgeschreven in Europese regels, zou van toepassing moeten zijn op gewassen en niet op bedrijven. Voortaan zou er dan een derogatie moeten komen op gras en bijvoorbeeld ook op wintertarwe.

Overigens vind ik het onzinnig dat we nu al vijftien jaar derogaties moeten aanvragen. Als Nederland en ook andere landen steeds weer vaststellen dat de Europese regels niet voldoen, dan wordt het misschien tijd om de regels aan te passen.

Gezonde bodem

Het mestbeleid zou in de eerste plaats moeten bevorderen dat de bodem gezond blijft. Streven dus naar evenwichtsbemesting waarbij de afvoer aan nutriënten door de oogst weer volledig wordt aangevuld met voedingsstoffen. Organische stof is daarbij van levensbelang.

Het gebruik van bodemverbeteraars zou centraal moeten staan in het mestbeleid. Met mogelijkheden voor vaste mest, maar ook met meer ruimte voor kwalitatief goede compost zonder onkruid, glas of plastic en het stimuleren van rustgewassen. Op al deze punten blijft het oorverdovend stil in Den Haag. Commissies kijken ernaar en leggen hun adviezen op stapels waar je geen nietje meer doorheen kunt slaan.

Haagse nota's

De namen van de Haagse nota's verraden het gebrek aan creativiteit, inzicht en inspiratie: 'Contouren nieuw mestbeleid', 'Herbezinning mestbeleid' enzovoort. Het draait niet om mest, maar om de bodem en om nutriënten. Het gaat niet om dieren, maar het gaat om planten. 'Contouren voor nieuw beleid voor plantenvoeding' of 'Herbezinning bodembeleid'. Klinkt dat niet veel beter?