Natuur & Milieu: in waterwin- en natuurgebied alleen biologische landbouw

Een derde van de drinkwatergebieden bevat volgens onderzoek van Natuur & Milieu meer bestrijdingsmiddelen dan de norm. 'Chemische bestrijdingsmiddelen horen niet thuis in drinkwater- en natuurgebieden', stelt programmadirecteur Rob van Tilburg van Natuur & Milieu.

'Het is onacceptabel dat een basisbehoefte als drinkwater duurder kan worden omdat de overheid verzaakt. Drinkwater- en natuurgebieden verdienen de hoogste bescherming. Met de natuur gaat het niet goed: insecten sterven en bestrijdingsmiddelen worden aangewezen als een belangrijke oorzaak.'

Provincies staan gebruik toe

In Nederland zijn de provincies hoofdverantwoordelijk voor de bescherming van waterwingebiden en natuurgebieden. Maar die provincies staan het gebruik van veel, vaak zeer giftige, bestrijdingsmiddelen toch toe, stelt Natuur & Milieu.

'Omdat zich in deze gebieden veel teelten bevinden waarbij vaak intensief wordt gespoten, zoals aardappelen, bloembollen en peren, komen er giftige bestrijdingsmiddelen in de kwetsbare gebieden terecht. Dit resulteert in hoge kosten voor drinkwaterzuivering en schade aan de natuur', zegt Van Tilburg.

In Natura 2000-gebieden geldt ook een plicht om gewasbeschermingsmiddelen te verbieden of minimaliseren, maar ook deze regels lapt Nederland aan zijn laars, vindt de milieu-organisatie.

Natuur & Milieu bestudeerde 42 provinciale natuurbeheerplannen van natuurgebieden waarin zich landbouw bevindt. Slechts zes daarvan bevatten serieuze beperkingen. De meeste provincies beperken het agrarische gebruik van bestrijdingsmiddelen in deze kwetsbare natuurgebieden niet of nauwelijks.

Klacht ingediend

Omdat Nederland hiermee het Europees recht schendt, heeft Natuur & Milieu een klacht ingediend bij Europa over het Nederlandse beleid. De overheidsinstanties wijzen bij dit probleem vooral naar elkaar. Het Rijk meent dat provincies maatregelen kunnen treffen en provincies wijzen vaak juist weer naar het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb).

Van Tilburg: 'Niemand vindt zichzelf verantwoordelijk voor dit probleem. Onze natuur- en drinkwatergebieden zijn daarvan de dupe. Daarom roepen wij het Rijk op om scherpe, duidelijke normen te stellen en de verantwoordelijkheid hiervoor op zich te nemen. Deze taak moet weg bij de provincies, maar centraal worden aangestuurd door de rijksoverheid.'

Grotere bufferzones nodig

Ook buiten kwetsbare gebieden doet Nederland volgens Natuur & Milieu te weinig om het water te beschermen. Passende bufferzones moeten ervoor zorgen dat bestrijdingsmiddelen bij het spuiten niet in de nabijgelegen sloot waaien of spoelen.

Nederland heeft meestal bufferstroken van slechts 50 centimeter, maar om 70 tot 80 procent afspoeling naar water te verminderen moeten deze 15 tot 20 meter breed zijn. In maar liefst 53 procent van de gevallen bevat het Nederlandse oppervlaktewater te veel bestrijdingsmiddelen, meldt Natuur & Milieu.

De organisatie pleit ervoor dat de rijksoverheid alleen nog biologische boeren in kwetsbare gebieden toestaat. 'Dit is een belangrijke knop om aan te draaien. Biologische boeren gebruiken geen chemische middelen. Ook hierom is het essentieel dat de overheid de regie neemt. Zij hebben de middelen om bestaande boeren te helpen omschakelen naar biologisch.'