WUR: maatregelen tegen fosfor en stikstof in Maasregio nodig

Het teveel aan stikstof en fosfor in het oppervlaktewater in de Maasregio wordt vaak veroorzaakt door uit- en afspoeling van stikstof en fosfor als nutriënten vanuit landbouwgronden, lozingen van rioolwaterzuiveringen en toestromend water uit het buitenland. Dit belemmert het halen van doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water (KRW).

Om de KRW-doelen voor het oppervlaktewater te kunnen halen, moet de belasting met stikstof en fosfor in veel wateren van de Maasregio flink verminderen. Dit betekent dat er grote opgaven liggen bij de landbouw, de waterschappen en het buitenland. Deze opgave is in de Maasregio over de sectoren verdeeld naar rato van hun bijdrage in de totale nutriëntenbelasting.

Brede aanpak

Volgens de onderzoekers is vanuit de landbouw een brede aanpak nodig, variërend van meer inzet van effectieve maatregelen uit het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer tot bemesten binnen de gebruiksnormen. Maatregelen uit het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer kunnen effectief zijn om de nutriëntenbelasting van de landbouw te verminderen, vooral voor stikstof. Daarbij zijn wel meer deelname en meer monitoring van effecten van maatregelen noodzakelijk.

'Als er geen overbemesting meer is, wordt de opgave voor de landbouw al een stuk kleiner', zegt onderzoeker Peter Schipper van Wageningen Environmental Research. 'Maar in veel oppervlaktewateren resteert ook dan nog een belangrijke landbouwopgave om aan de KRW-doelen te kunnen voldoen. Ook als in die gebieden de nitraatnorm van 50 milligram per liter in het ondiepe grondwater niet meer wordt overschreden. Het voldoen aan het concentratiedoel van de Nitraatrichtlijn voor ondiep grondwater is dus lang niet overal voldoende om de KRW-doelen voor oppervlaktewater te halen.'

Efficiënte maatregelen

Als voorbeelden van maatregelen die wel de nutriëntenbelasting op een effectieve manier kunnen verminderen, noemen de onderzoekers brede bufferzones, bodemverbetering door inzet van meer rustgewassen en het weren van uitspoelingsgevoelige gewassen in beekdalen.

'Als op natte gronden dicht bij natuurlijke wateren gras wordt geteeld in plaats van uitspoelingsgevoelige teelten zoals aardappelen of vollegrondsgroenten, is het risico op uit- en afspoeling van de meststoffen naar het water veel kleiner, ook voor fosfaat', zegt Schipper.

Zevende actieprogramma

Deze verdergaande aanpak is te richten op gebieden waar belangrijke restopgaven voor de landbouw liggen, gekoppeld aan de meest effectieve maatregelen. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit neemt deze inzichten mee in de uitwerking van het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn dat momenteel wordt uitgewerkt en in 2022 van kracht wordt.