Triple A-systeem neemt vlucht bij geiten

Met het Triple A (animal Analysis associates)-systeem wordt geprobeerd het fokkerijresultaat te optimaliseren door een goede combinatie van uiterlijke kenmerken. Volgens Dirk Keijzers van Geiten KI Nederland (GKN) is dit systeem in trek bij geitenhouders. 'Van de 400 geitenhouders in Nederland en België maken er 120 gebruik van kunstmatige inseminatie. Hiervan doet grofweg 30 procent ook aan Triple A.'

De fokkerij in geiten wordt steeds belangrijker, merkt ook Triple A-analyseur Maurice Kaul. 'In het verleden was er veel minder sprake van selectie. Nagenoeg alle geiten werden aangehouden, want groei was mogelijk. Nu dat als gevolg van provinciale bouwstops lastiger is, wordt er meer gekeken naar het maken van de juiste combinaties. Ondernemers realiseren zich dat een verdere groei in melkproductie enkel kan door fokkerij en management.'

Triple A al lang toegepast

Het analysesysteem wordt in Nederland al dertig jaar toegepast bij runderen en bijna twaalf jaar bij geiten. Een Noord-Limburgse melkgeitenhouder zag Triple A bij melkveehouders in zijn omgeving en wilde dit bij geiten toepassen. Ook GKN laat al meer dan tien jaar alle bokken analyseren, op verzoek van klanten.

'Het is voor een geitenhouder best lastig om dieren te selecteren. Het lineair scoren van de geiten, zoals een inspecteur in de melkveehouderij doet, komt weinig voor', zegt Keijzers.

Focus op duurmelken

Volgens Kaul is de selectie bij geiten anders dan bij koeien. 'In de geitenhouderij is er vooral veel focus op duurmelken. De meest persistente geiten worden geselecteerd voor de volgende generatie. Hier wordt een passende bok bij gezocht. Dat kan bijvoorbeeld via Triple A.'

Keijzers vult aan: 'Vanuit de fokwaardeschatting houden we dan ook een standaard lactatielengte aan van 730 dagen. Hieraan zie je of een geit aan het duurmelkcriterium voldoet.'

'Ondereind niet meer insemineren'

Keijzers adviseert om het ondereind van de geitenstapel niet meer te insemineren. 'Omdat de omstandigheden voor de geit goed zijn, kan deze nog makkelijk drie tot vier jaar worden doorgemolken.'

De betere helft van de veestapel wordt vaak nog geselecteerd voor de volgende generatie. 'Het is verstandig om alle geiten die hiervoor in aanmerking komen, goed visueel te beoordelen op exterieurkenmerken. Vervolgens houd je de betere geiten over. Die kunnen dan via de Triple A-methode aan een bok worden gekoppeld', legt Keijzers uit.

'Het is een eenvoudig systeem. Alle geiten en bokken hebben codes. De analyseur kan alle geiten tegelijk analyseren. Daarbij hebben we het Bokken Advies Programma waarbij wordt gelet op inteelt en de beste Triple A-paring.'

Keijzers vindt het soms wel lastig om bokken met de juiste codes te vinden. 'Omdat we er in het verleden van uit gingen dat een smalle, hoge geit veel melk geeft, bestaat een groot deel van de geitenstapel uit geiten van dit type. Datzelfde geldt voor de bokken.'

Bokken met andere code

Voor de GKN-man de uitdaging om ook bokken te vinden met een andere code, die dit compenseren met een tegenovergestelde bouw. 'We gaan hier bewust naar op zoek. Soms worden zelfs andere selectiecriteria verlaagd, zodat we ook een dergelijke bok kunnen selecteren.'

Daarbij maken de veterinaire risico's rond bokken de zoektocht extra moeilijk. 'De bokjes gaan op een leeftijd van 1 week al in quarantaine. Op dat moment is de triple-A code van een bok nog niet te typeren. Het blijft dus wat afwachten.'

Keijzers heeft er haast een dagtaak aan om de juiste bokken te selecteren. 'Je kunt op dit moment wel een bok hebben met de gewenste code, geitenhouders verwachten wel dat je volgend jaar weer een nieuwe bok hebt met dezelfde code, om inteelt tegen te gaan.'