Zeeuwen meten zoutgehalte slootwater

De komende twee jaar bemonsteren twintig agrarische bedrijven op heel Schouwen-Duiveland het zoutgehalte van sloten en watergangen in hun omgeving. Zo ontstaat beter inzicht in welke sloot zoet of zout is en ook blijft in die periode.

Zoetwater is hier uitermate schaars. In sommige delen van Zeeland zijn er zoetwaterbellen onder oude kreekruggen te vinden. Die bieden kansen om hemelwater te bufferen en de zoetwatervoorraad zelfs te vergroten. Op Schouwen-Duiveland is dit slechts op enkele plaatsen het geval. Agrarische bedrijven op de Kop van Schouwen krijgen wel zoetwater van de afvalwaterzuiveringsinstallatie.

Twintig deelnemers

Akkerbouwer Leonard den Hartog in Kerkwerve is een van de twintig deelnemers. Hij verbouwt aardappelen (consumptieaardappelen en pootgoed), suikerbieten, tarwe en uien. Zijn buurvrouw en collega Nicole Gijzel is geen deelnemer, maar wel belanghebbende en secretaris bij ZLTO Agrarisch Schouwen-Duiveland.

Den Hartog meet het zoutgehalte in de sloten op en rond zijn percelen op vaste locaties. Iedere twee weken krijgt hij een melding via de app wanneer hij metingen moet verrichten. Het meetapparaat geeft via deze app de resultaten direct door, waarna ze worden verwerkt. In geval van heftige buien kunnen extra metingen nodig zijn.

Bufferen

Met behulp van deze gegevens kunnen maatregelen worden getroffen om zoetwater te bufferen. Momenteel moet Den Hartog het hebben van hemelwater dat op zijn percelen valt. In het verleden gold het adagium: zo snel mogelijk afvoeren, zegt hij. 'Daar is het hele watersysteem ook op ingericht.'

De extreem droge zomer van 2018, het aanhoudende neerslagtekort in de herfst en winter en de klimaatverandering hebben boeren en waterbeheerders aan het denken gezet. Vasthouden van zoetwater in plaats van afvoeren is noodzakelijk.

Den Hartog werkt graag mee aan Natuurlijk Zoet. 'Zoetwater valt gratis, maar wel op het verkeerde moment. Een opvangbassin kan een optie zijn, ook al gaat dat ten koste van het productieareaal. Maar als je door droogte niet kunt beregenen, heb je ook minder opbrengst.'

Uitdaging

De uit Zeewolde afkomstige Den Hartog gaat nu zijn derde teeltseizoen in op Schouwen-Duiveland. 'Ik wist dat zoetwater op Schouwen-Duiveland een uitdaging zou worden. Verder moet je de zoute kwelwerking niet onderschatten als factor bij de verzilting. Er wordt wel gepraat over zilte teelten of gewassen die een hoger zoutgehalte verdragen, maar je hebt altijd zoetwater nodig voor de groei', vertelt de akkerbouwer.

Momenteel heeft Den Hartog niet te klagen. Met wat er recent is gevallen kunnen zijn aardappels in een cruciaal stadium van de groei vooruit. 'Mijn aardappels lachen weer', zegt hij tevreden. Gijzel en Den Hartog zijn vol lof over de inzet van de gemeente Schouwen-Duiveland voor Natuurlijk Zoet. En met name over wethouder Cees van den Bos.

Meer kennis nodig

Luc Mangnus is lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Scheldestromen. 'We hebben voor onze planvorming meer kennis nodig van de zoetwatervoorraad op Schouwen-Duiveland. De data die we tot nu toe kregen waren alleen afkomstig van onze gemalen', zegt hij.

'Uitbreiding van de zoetwatervoorraad in dit gebied is een hele opgave. Voor ons en de agrarische bedrijven is het belangrijk om zoetwater dat in de winter valt vast te kunnen houden. Bufferen in de sloten kan niet, want dan zou het water in droge periodes toch weer verzilten. Vanaf eind juli kunnen de eerste data worden geraadpleegd.'