Waarom rommelen pootgoedtelers in de marge?

Tot twee keer toe is de Nederlandse pootgoedsector het afgelopen halfjaar opgeschrikt door fraudegevallen. Daarbij zijn in elk geval twee grote teeltbedrijven in Flevoland en West-Brabant betrokken.

In het najaar van 2018 werd een pootgoedteler in de Noordoostpolder op heterdaad betrapt op het bijmengen van consumptieaardappelen in een partij pootgoed. Onlangs werd bekend dat een Brabants pootgoedbedrijf samen met een Zeeuwse handelaar zeker drie jaar lang pootgoed afleverde dat was voorzien van valse NAK-certificaten.

LTO noemt de fraude triest en vindt het onbegrijpelijk dat telers willens en wetens een deel van hun pootgoed onttrekken aan de NAK-keuring. De organisatie spreekt van enkele rotte appels die het verpesten voor meer dan 99 procent van de sector, die het hele jaar zijn uiterste best doet om gecertificeerd materiaal af te leveren.

Ongelukkige bijkomstigheid is dat de kwaliteit van het Nederlandse pootgoed de laatste jaren toch al regelmatig onderwerp van discussie is. Er zijn in bepaalde seizoenen problemen met de vitaliteit van de poters en ook fytosanitair blijkt herhaaldelijk dat de intensieve teelt in ons land kwetsbaar is. Het helpt niet dat blijkt dat er telers zijn die de keuringsregels aan hun laars lappen.

Vooral internationaal slaat Nederland een modderfiguur. De fraude is zonder meer slecht voor het imago van de pootgoedsector en kan een bedreiging zijn voor de positie van ons land op de exportmarkt. Nederland is wereldwijd veruit het grootste exporterende land en levert pootaardappelen naar bijna honderd landen.

België heeft als grootste afnemer scherp gereageerd op de malversaties met het pootgoed. De Belgen betwijfelen openlijk of de Nederlandse autoriteiten de problemen wel voldoende serieus nemen. Handelskoepel Belgapom suggereert zelfs dat de Belgische aardappelsector er beter aan doet zichzelf te oriënteren op de pootgoedteelt.

Het is onduidelijk waarom juist grote teeltbedrijven proberen om op deze manier extra geld te verdienen. De fraude betreft op het eerste gezicht maar een beperkt deel van het omzetvolume van deze bedrijven. Ofwel de meeropbrengsten verhouden zich nauwelijks tot het risico dat deze bedrijven nemen.

Wel tonen de incidenten het belang aan van een goede controle. Optimisten stellen dat deze fraude is ontdekt dankzij de keuringsregels en de controle daarop. Pessimisten zullen wellicht vrezen dat dit slechts het topje van de ijsberg is. Het nog lopende onderzoek van onder meer keuringsdienst NAK moet hierover meer duidelijkheid geven.