Biologische middelen werken preventief

De geschiedenis van Koppert Biological Systems in Berkel en Rodenrijs begint in 1967, als komkommerkweker Jan Koppert allergieën en hoofdpijn krijgt door het gebruik van chemische middelen die ziektes en plagen moeten bestrijden. Een roofmijt tegen spint is de eerste stap in de ontwikkeling van biologische gewasbescherming.

Daaruit is een geïntegreerd systeem voortgekomen dat zowel de bodem, de plantgezondheid onder en boven de grond als de bestrijding van ziektes en plagen aanpakt.

Plantenwortels

In de moderne aanpak van Koppert speelt de rhizosfeer, ofwel de plantenwortels en hun omgeving, een belangrijke rol, zegt Dave Heij, consultant bij het bedrijf. Via de haarwortels, die 0,5 millimeter dik zijn, regelt de plant de zuurgraad en de hoeveelheid zuurstof door de uitscheiding van voedingsstoffen voor bacteriën en schimmels die de biodiversiteit in de bodem verhogen.

Deze microben maken voedings-, bouw- en afweerstoffen beschikbaar voor de plant. Wanneer een plant veel vruchten of bloemen draagt of slecht weer te verduren heeft, kost dat veel energie, maar als de bodem in balans is, blijft de plant gezond, is de filosofie.

Volgens Heij raakt door chemische gewasbeschermingsmiddelen en verkeerd gebruik van ontsmettingsmiddelen de bodem uit balans, sterven plantenwortels af, neemt de biodiversiteit af en krijgen ziekteverwekkende bacteriën en schimmels de kans om infecties te veroorzaken.

Stress

Dat leidt tot stress in de planten, waardoor de fotosynthese en de aanmaak van bladcellen minder goed verlopen en de gevoeligheid voor ziektes en plagen bovengronds toeneemt. 'Door actief in te zetten op plantgezondheid en weerbaarheid, kunnen we de afhankelijkheid van chemische middelen verlagen', zegt de consultant.

De biologische systeemaanpak maakt gebruik van beschermingsstoffen voor de plantenwortels en biostimulanten. Deze bevorderen de voedingsprocessen van een plant. Daardoor gaat de kwaliteit ervan omhoog, omdat het gewas voedingsstoffen efficiënter gebruikt en minder last heeft van stress.

Stoffen die de bodemweerbaarheid verbeteren door een betere oplosbaarheid van mineralen, zijn ook onderdeel van de systemen. Zij zorgen ervoor dat planten beter voedingsstoffen opnemen. Als laatste bevatten de systemen producten die ziektes en plagen tegengaan, zoals hommels, andere insecten, vangplaten en feromoonvallen.

Hommels

Koppert is niet de enige fabrikant die een systeemaanpak op de markt brengt. Biopol Natural in Stellendam doet dat ook, nadat het bedrijf in 1989 was begonnen met de productie van biologische bestuivers (hommels).

De afgelopen drie jaar heeft algemeen manager Werner Smits een duidelijke verandering gezien in de manier van doen en denken in de land- en tuinbouw. De geringere beschikbaarheid van chemische middelen heeft daarbij in zijn ogen een belangrijke rol gespeeld, maar dat biedt ook kansen om telers te laten zien en ervaren wat groene middelen kunnen doen.

Dode beestjes

'Schimmels en bacteriën kun je niet zien, terwijl dode beestjes aantonen dat een chemisch middel heeft gewerkt', zegt Smits. 'Dat maakt het lastig. Maar uiteindelijk geldt: wat je geeft, krijg je terug.'

Volgens de algemeen manager ontstaat er steeds meer interesse in preventief in plaats van reactief werken. Daardoor nemen de overlevingskansen van planten toe en verbetert het bodemleven. Het systeem van Biopol is te koop als Fytopro. Koppert, marktleider op het gebied van biologische gewasbescherming en natuurlijke bestuiving, brengt het systeem Natugro op de markt.

Veel monitoring

Wim van Garderen doet al 35 jaar onderzoek naar de ecologische systemen rondom planten en gebruikt extracten van plantenstoffen om de natuurlijke omstandigheden na te bootsen. In 2004 richtte hij in Lelystad Pireco op dat biologische middelen produceert om de plantweerbaarheid en de bodembalans te verbeteren. Dit bedrijf wekt niet met een systeemaanpak.

'Wij bestrijden niets, maar werken preventief met de natuurlijke middelen die onze voorvaderen gebruikten en die wij uit het oog zijn verloren', zegt Van Garderen. De huidige chemische middelen doen in zijn ogen vooral aan symptoombestrijding.

Zoektocht

De ondernemer geeft toe dat het een hele zoektocht is om dingen te leren van de bodem en de voedingssystemen van planten en dat het in de ontwikkeling van biologische middelen gaat om veel monitoring, want 'meten is weten'.

Chemie komt uit 'medicijnkast' als het niet anders kan

VDE Plant in Woubrugge is het bedrijf van de familie Van der Eijk dat sinds 1948 tropische groene kamerplanten kweekt en daarbij het milieu zo min mogelijk wil belasten. De kwekerij werkt nauw samen met Koppert Biological Systems en gebruikt al een aantal jaren Natugro. Volgens Karin van der Eijk, als derde generatie samen met haar broer Edwin en compagnon Hein Visser eigenaar van VDE Plant, biedt de natuur veel oplossingen om een plant sterker en weerbaarder te maken. Van der Eijk ziet de samenwerking met Koppert als een zoektocht. Daarbij leren beide bedrijven steeds meer door de kennis die Koppert heeft van biologische middelen die de bodem verbeteren en planten weerbaarder maken en VDE Plant van het telen van planten waar afnemers behoefte aan hebben en die voldoen aan strenge milieueisen. Onderdeel van die zoektocht is dat nieuwe toepassingen de ene keer wel werken en de andere keer niet. VDE Plant zet de producten van Koppert planmatig in, waardoor ze tijdens de teelt zo weinig mogelijk tegen onaangename verrassingen aanlopen en nauwelijks chemische middelen in hoeven te zetten. Volgens de ondernemer zijn daar steeds meer alternatieven voor, zodat het bedrijf chemie alleen uit de 'medicijnkast' hoeft te halen, als het echt niet anders kan. Van der Eijk geeft toe dat sommige biologische producten niet werken, maar is overtuigd van de werking van systemen die zowel de bodemgezondheid als de plantweerbaarheid aanpakken. VDE Plant heeft de meeste ziektes en plagen redelijk onder controle, maar blijft altijd geïnteresseerd in nieuwe producten van Koppert, omdat zich telkens weer andere ziektes en plagen voor kunnen doen.

Bekijk meer over:

• biologische gewasbescherming