Kennis van dierenarts nuttig bij biggenuitval

'Net voor en rond het werpen gebeurt er veel in het varken en met de biggen. Dierenartsen hebben veel over deze processen en de anatomie van het varken geleerd tijdens hun opleiding. Krijgen we deze kennis nog meer bij de varkenshouder en hun medewerkers die werkzaam zijn in de kraamstal, dan kan de beschikbare tijd nog beter worden benut en worden adviezen wellicht beter opgevolgd.'

Aan het woord is dierenarts John Vonk van De Varkenspraktijk en lid van het clusterbestuur Landbouwhuisdieren van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD). Hij adviseert varkenshouders meer gebruik te maken van de specialistische kennis van de adviseurs die op het bedrijf komen en deel te nemen aan kennissessies.

Management belangrijker

Naast kennis noemt Vonk het kunnen beschikken over voldoende gekwalificeerd personeel een serieus probleem in de varkenshouderij. Tomen worden groter en daardoor wordt het management om ze groot te brengen belangrijker. 'Arbeid is op veel bedrijven de beperkende factor.'

Met de juiste zorg op het juiste moment is het naar Vonks overtuiging goed mogelijk om een hogere bigproductie te combineren met een lagere uitval. Uit bedrijfsbezoeken blijkt namelijk dat er geen verband is tussen worpgrootte en uitval.

Focusgroep Bigvitaliteit

Behalve dat het lastig is om goede medewerkers te krijgen, is arbeid duur. Een van de onderzoeksvragen waarover de Focusgroep Bigvitaliteit zich nu buigt is: hoeveel mag arbeid kosten, als daarmee het sterftepercentage voor spenen met 1 à 2 procent omlaaggaat?

De Focusgroep Bigvitaliteit is halverwege 2018 gevormd. Deze groep bestaat uit twaalf experts uit het bedrijfsleven die kennis bundelen en praktijkvraagstukken over bigoverleving oppakken.

Checklist bespreekbaar

In januari 2018 kwam de checklist Bigvitaliteit beschikbaar. Dit is een hulpmiddel om de sterke en zwakke punten van een bedrijf in beeld te krijgen. Vonk merkt dat het onderwerp bigvitaliteit leeft op het boerenerf en dat de checklist goed bespreekbaar is. 'Biggensterfte wordt door de varkenshouderij niet genegeerd.'

Aan de checklist zijn drie protocollen toegevoegd. Die hebben betrekking op de opfok van de gelten, de zorg rond de geboorte en de wijze van reinigen en ontsmetten op het bedrijf. De dierenarts noemt dat zaken die van grote invloed zijn op de kansen van biggen om te overleven.

Multidisciplinair probleem

Biggensterfte is volgens Vonk een multidisciplinair probleem. De gezondheid van de zeugen heeft invloed, maar ook voeding, fokkerij, huisvesting en management. Verlaging van de uitval lukt alleen met een totaalaanpak, stelt hij.

Nu het thema door erfbetreders in de breedte wordt opgepakt, verwacht de dierenarts dat net als indertijd met antibiotica, slagen worden gemaakt in vitalere biggen en minder uitval tot het moment van spenen.

Omstandigheden

Tot percentages laat Vonk zich niet verleiden. Daar wordt volgens hem al te veel aan opgehangen. Hij vindt dat de omstandigheden ook moeten worden betrokken bij het vellen van een oordeel of de uitval onder biggen te hoog is of niet.

Ter illustratie haalt de dierenarts de zomer van 2018 aan met een extreem lange periode met hoge temperaturen. Met dergelijke omstandigheden kan een varken slecht uit de voeten. Vonk verwacht daarom dat de biggenuitval in 2018, ondanks alle inspanningen, slechter scoort dan in 2017.

Koorts

In zijn algemeenheid geldt dat werken aan een hogere varkensgezondheid ook de bigvitaliteit ten goede komt, stelt de dierenarts. Vooral ziektes die gepaard gaan met koorts, noemt hij slecht voor biggen. 'Griep laat zich lastig sturen, maar met een ziekte als bijvoorbeeld abortus blauw is nog wel wat te winnen.'