‘Leg droogstand onder vergrootglas’

Mariska Bloemberg-van der Hulst‘Uit onderzoek is gebleken dat droge koeien met afwijkende bloedwaardes voor NEFA, BHBZ of haptoglobine meer kans hebben om na het afkalven problemen te ontwikkelen’, vertelt Saskia van der Drift, dierenarts en senior onderzoeker bij GD. ‘Denk dan aan lebmaagverdraaiing, aan de nageboorte blijven staan of baarmoederontsteking.’
Afwijkende bloedwaarden wijzen er volgens Van der Drift op dat de droogstand bij deze koeien niet optimaal verloopt. Te hoge NEFA- en BHBZ-waarden geven bijvoorbeeld specifiek aan dat er problemen zijn met de energievoorziening bij droge koeien.
‘Dit kan ontstaan als koeien een veel te ruime conditie hebben of voor het afkalven al in een negatieve energiebalans verkeren door onvoldoende opname.’
Haptoglobine geeft daarentegen meer een algemeen beeld van de gezondheid van de dieren. Het lichaam maakt meer van dit eiwit aan bij een infectie of een ontsteking, maar ook bij een veel te ruime conditie of leververvetting.

Bloedmonsters

Voor de Droogstandscheck zijn vier tot tien bloedmonsters nodig van droogstaande koeien. Die moeten worden afgenomen in de periode van 21 tot 2 dagen voor het afkalven. GD meet de gehalten haptoglobine, NEFA, BHBZ en ureum. De uitslag geeft de melkveehouder inzicht in het droogstandsmanagement op koppelniveau.
Volgens Van der Drift zijn de bloedtesten niet nieuw. ‘Maar we hebben wel specifieke afkapwaarden voor droge koeien bepaald. Deze waarden liggen voor droogstaand vee anders dan voor lacterende koeien. Een voorbeeld: een negatieve energiebalans zal je bij nagenoeg alle verse koeien vinden, maar bij droogstaande koeien is dit afwijkend en ongewenst.’

Zinvol

Dierenarts Rob van de Wetering van Dierenkliniek De Rijp is bekend met dergelijke bloedtesten. Hij vraagt zich af of testen op haptoglobine zinvol is.
‘Dit geeft aan of de droogstaande koe een ontsteking heeft. Maar rond de droogstand kampt een koe vaak niet met ontstekingen. Na afkalven zie je regelmatig baarmoederontsteking, maar dat kun je vooraf niet via haptoglobine meten. Of een koe gevoelig is voor baarmoederontsteking, heeft te maken met haar weerstand. Voeding speelt dan een grote rol.’
Zit een koe bijvoorbeeld in een negatieve energiebalans, dan zal ze meer NEFA’s produceren. Deze waarde wordt ook gemeten bij de Droogstandscheck. ‘Het is een afbraakproduct van vetten, net als BHBZ’, zegt Van de Wetering. ‘Het ureum zegt iets over de eiwitafbraak. Bevat het rantsoen te veel eiwit, dan zal het ureum van de koe hoog zijn.’
Volgens de dierenarts kan zo’n Droogstandscheck zeker zinvol zijn bij probleembedrijven. ‘Je ziet wel eens bedrijven waar verse koeien vaak kampen met mastitis of waar vaak slepende melkziekte of lebmaagverdraaiing veel voorkomt. Het is goed om de droogstand dan onder het vergrootglas te leggen.’
De uitslag van de bloedtesten kan veehouders verder op weg helpen. ‘Maar het kost natuurlijk allemaal geld. En dat hebben ze momenteel niet. Bovendien zeggen melkveehouders niet snel: ‘Ik ga even lekker investeren in onderzoek.’’